Kurban ziyafetinden önce, bir kez daha dikkat, hayvan piyasalarındaki fiyatlara yönelir. Ancak, bu yılki rakamlar vatandaşların satın alma gücündeki keskin düşüşü açıkça göstermektedir. 2019 yılında, küçük bir hayvanı asgari ücretle feda etmek mümkün oldu, ancak 2025 yılına kadar asgari ücret işçileri ve emekliler için feda etmek neredeyse imkansız hale geldi.
2019’da net asgari ücret 2.020 TL ve en düşük emeklilik maaşı yaklaşık 2.500 TL idi. O zaman, küçük bir hayvanın 1.000 TL ile 1.500 TL arasında maliyeti, delegasyon yoluyla feda etmek 890 TL’de daha uygun fiyatlıydı. O zamanlar, asgari ücretli bir işçi maaşlarının yarısı ile küçük bir hayvan satın alabilir ve temel ihtiyaçlarını kalan miktarla karşılayabilir.
Bugün, asgari ücretli bir işçi tüm maaşlarını verse bile, birçok şehirde küçük bir hayvanı karşılayamıyorlar. Delegasyon yoluyla fedakarlık, maaşın üçte ikisine mal olur. Emekliler için fedakarlık sadece bir anı haline geldi.
2025 yılına kadar durum büyük ölçüde değişti. Bugün, asgari ücret 22.104 TL ve en düşük emeklilik maaşı 14.469 TL’dir. Bununla birlikte, kurban hayvanların fiyatları bu gelirlerden çok daha yüksektir. Küçük hayvanların fiyatları 12.000 ila 20.000 TL arasında değişmektedir ve hatta büyük hayvanlar için hisseler 20.000 ila 30.000 TL’ye ulaşır. Dini İşler Müdürlüğü tarafından açıklanan delegasyon yoluyla fedakarlık maliyeti, yurt içinde 13.500 TL’dir. Dolayısıyla, en düşük emekli maaşı ile karşılaşmaya çalışan bir emekli o ay feda etmeyi göze alamaz.
Vatandaşlar ne diyor?
Vatandaşların çoğunluğu bir yıl ile görüştüğünde, dünyanın dört bir yanındaki Müslümanlar kurban festivali olarak da bilinen Eid al-adha’yı kutluyorlar. Peygamber İbrahim’in oğlunu Tanrı’nın emrine itaat ederek feda etme isteğini antığı için İslam takviminde büyük önem taşıyan bir zamandır. Bu vesileyle işaretlemek için Müslümanlar geleneksel olarak koyun, keçi, inek veya deve gibi bir hayvanı feda ederler ve eti ihtiyacı olanlara dağıtırlar. Birçok aile için, kurban bir hayvan satın almak önemli bir masraftır. Bununla birlikte, son beş yılda, artan sayıda Müslüman, Eid al-Adha için daha büyük ve daha pahalı hayvanlar satın alma lüksünü karşılayabildi. Bu eğilim, birçok topluluğun son yıllarda yaşadığı ekonomik ilerleme ve refahın bir kanıtıdır. Geçmişte, aileler genellikle fedakarlık için daha küçük bir hayvan satın almak için kaynaklarını bir araya getireceklerdi. Bununla birlikte, gelirler arttıkça ve yaşam standartları iyileştikçe, giderek daha fazla aile artık daha büyük ve daha değerli hayvanları karşılayabiliyor. Bu, bir hayvanı feda etme dini yükümlülüğünü yerine getirmelerine izin verirken, aynı zamanda ihtiyacı olanlara daha fazla et sağlama lüksünün tadını çıkardı. Daha değerli kurban hayvanları satın alma yeteneği, birçok topluluğun son yıllarda elde ettiği ilerleme ve başarının bir işaretidir. Ekonomik koşullarını iyileştirmeye ve kendileri ve sevdikleri için daha iyi bir yaşam sağlamaya çalışan bireylerin ve ailelerin sıkı çalışmasının ve özveri. Ekonomik faydalara ek olarak, kurban hayvan satın alma lüksü de manevi ödüller getirir. Bir hayvanı feda etme eylemi, Müslümanlar için derin sembolik ve anlamlı bir ritüeldir ve daha büyük bir hayvanı karşılayabilmek, bu dini yükümlülüğü yerine getirmekten kaynaklanan tatmin ve memnuniyet duygusunu artırabilir. Bu yıl Eid al-Adha’yı kutlarken, birçok topluluğun son beş yılda yaşadığı ilerlemeyi ve refahı takdir etmek için bir dakikanızı ayıralım. Küçük rüyalardan büyük gerçeklere kadar, kurban hayvan satın almanın lüksü bir
Kurban Bayramı öncesi gözler bir kez daha hayvan pazarlarındaki fiyatlara çevrildi. Ancak bu yılki rakamlar, vatandaşın alım gücündeki sert düşüşü açık şekilde ortaya koyuyor. 2019 yılında asgari ücretle küçükbaş kurban kesmek mümkünken, 2025’te kurban kesmek asgari ücretli ve emekli için neredeyse imkânsız hale geldi.
2019 yılında net asgari ücret 2.020 TL, en düşük emekli maaşı ise 2.500 TL civarındaydı. O dönem bir küçükbaş hayvan 1.000 TL ile 1.500 TL arasında değişirken, vekalet yoluyla kurban kesimi ise 890 TL gibi daha ulaşılabilir bir seviyedeydi. Yani o yıllarda bir asgari ücretli, maaşının yarısı ile küçükbaş bir kurban alabiliyor, kalan kısmıyla da temel ihtiyaçlarını karşılayabiliyordu.
Bugün bir asgari ücretli maaşının tamamını verse dahi birçok ilde küçükbaş hayvan bile alamıyor. Vekaletle kurban kesimi bile maaşın üçte ikisine denk geliyor. Emekli içinse kurbanlık artık yalnızca bir hatıra.
2025 yılına gelindiğinde ise tablo çarpıcı şekilde değişmiş durumda. Bugün asgari ücret 22 bin 104 TL, en düşük emekli aylığı ise 14 bin 469 TL. Ancak kurbanlık fiyatları bu gelirlerin çok üzerinde. Küçükbaş hayvan fiyatları 12-20 bin TL bandına dayanmışken, büyükbaş hayvanlarda hisse bedelleri bile 20-30 bin TL’ye ulaşmış durumda. Diyanet’in açıkladığı vekaletle kurban kesim bedeli bile yurt içinde 13.500 TL. Yani en düşük emekli aylığı ile geçinmeye çalışan emekli kurban alsa o ay geçinemez.
PEKİ VATANDAŞ NE DİYOR?
Sokakta mikrofon uzatılan yurttaşların büyük bölümü, bu yıl kurban kesemeyeceğini söylüyor. “Et almak zaten hayal, kurban kesmek bir mucize olur” diyenler çoğunlukta.
Yani Bakan Şimşek’in her fırsatta ekonomi programının çalıştığını söylemesini vatandaş hissetmiyor.
Şöyle ki 5 yıl önce, alım gücüyle kurbanlık almak hala mümkündü. 2025 itibarıyla ekonomik göstergelerle birlikte temel dini vecibelerin dahi yerine getirilemez hale geldiği vahim bir tablo ortaya çıktı. Asgari ücret 8 kat artmış gibi görünse de, kurbanlık fiyatları 10-12 kat artarak vatandaşın alım gücünü bir kez daha ezdi.
